Tegenwoordig ziet de Muur er uit als in 1783, toen Lord Macartney, de eerste Britse (en de eerste westerse) ambassadeur in China, er een bezoek aan bracht. Hij omschreef hem als versterkte muren ‘die over de toppen van de hoogste bergen lopen, dan weer afdalen door de diepste valleien en gebouwd zijn op bogen over rivieren’. De Muur werd gebouwd om de grens te markeren tussen het hoog gecultiveerde China ten zuiden ervan en open steppe aan de noordzijde. Hij loopt grotendeels door een bergachtig gebied, en de bouwers hebben optimaal gebruikgemaakt van elke rotspunt en afgrond om de verdediging en uitstraling ervan te versterken. Het meest westelijke deel loopt tot in de Gobi-woestijn, een gebied dat eruitziet als een gezandstraald maanlandschap en dat door soldaten meer wordt gevreesd om de bitterkoude winters en bloedhete zomers dan om de barbaarse tegenstanders. In het oosten komt er een einde aan de muur te midden van de fabrieken en boerderijen van de dichtbevolkte moeraslanden langs de gele zee. Na het lezen van deze blog weet jij alles over de Chinese muur!
Bezoek de Chinese muur
Tegenwoordig kan iedereen die daar een rit per taxi of bus van een uur voor over heeft, vanuit Peking een bezoek brengen aan de grote omwallingen van de muur, die zich op die hoogte als een slang over de noordelijke heuvels van China slingert. Miljoenen bezoekers komen er jaarlijks op af, per touringcar vanaf het Plein van de Hemelse Vrede, of per trein, of via een door hun hotel georganiseerde excursie. De meeste bezoekers zien niet meer dan het 8 m hoge deel in Badaling, 70 km buiten de Chinese hoofdstad. Bij dit degelijk gerestaureerde bastion, dat als bewaking diende van een bergpas naar het noordoosten, kun je een gondel nemen naar de 6 m brede omwalling,T-shirts kopen en kiekjes schieten. Een ander populair stuk is Mutianyu, 90 km ten noorden van Peking. Op de terugweg kun je makkelijk een ommetje maken naar de Vallei van de Ming-tombes, waar 13 van de 16 Ming-keizers begraven liggen in indrukwekkende mausolea.
Bekijk de golvende heuvels bij Simatai
Tenzij je bereid bent naar gebieden te gaan zonder enige toeristische voorzieningen — en waar je alleen Chinees kunt spreken —, is Simatai, 110 km ten noordoosten van Peking, de beste plek om de muur in zijn ongerepte staat te bekijken. Op dit 19 km lange stuk over golvende heuvels staan 135 wachttorens die uitzien op stukken muur die zo steil zijn dat ze alleen op handen en voeten zijn te bewandelen. Je hebt weinig verbeelding nodig om je de situatie voor te stellen toen de grens er nog was, toen dienstplichtigen neerkeken op legers barbaarse nomaden die nu eens hier dan weer daar opdoken uit de oneindige graslanden van Mongolië of Mantsjoerije. De huidige toeristenstroom beroert de muur nauwelijks. Weliswaar lopen de schattingen over de lengte van de muur uiteen omdat het niet altijd aaneengesloten stukken zijn, maar ruim 2400 km lijkt redelijk. Op sommige plaatsen werden twee of drie muren gebouwd, dus de totale lengte kan ook meer dan 3000 km zijn. Tot op heden zijn er geen volledige archeologische kaarten gepubliceerd.
Mythen en feiten over de muur in China
De Chinese Muur is evenzeer mythe als werkelijkheid. Een van de mythes luidt dat hij meer dan 2000 jaar oud is. Feit is dat de stukken van de muur die nog over zijn, de laatste en grootste fragmenten van tientallen muren zijn. Vanaf de 3 de eeuw v. Chr. werden er onafgebroken muren gebouwd om de voortdurende aanvallen van hordes roofzuchtige nomaden uit het noorden af te slaan. Duizenden jaren lang bedachten de Chinese heersers van alles en nog wat om van het ‘nomadenprobleem’ af te komen: handel, trouwen, aanvallen, veroveren. Ten einde raad besloten ze tot het bouwen van een muur, maar ook dat werkte niet. In de 13de eeuw trokken de Mongolen langs de muur en vestigden hun eigen Chinese dynastie.
Vernieuwing van de muur & wachttorens
De Ming-keizers (1368-1644), de opvolgers van de Mongolen, kozen voor een duurzamere oplossing: een nieuwe muur, die grotendeels in de tweede helft van de 15 de eeuw werd gebouwd en voorgaande muren afsloot of verving. De oudste delen waren gedeeltelijk van leem en moesten regelmatig worden vervangen. De huidige muur werd gemaakt van baksteen en door dwangarbeiders aangelegd. De gekanteelde borstwering was zo gemaakt dat vijf ruiters naast elkaar konden rijden — de muur was evenzeer een militaire snelweg als een verdedigingswal — en om de paar honderd meter verrees een wachttoren. Die deden zowel dienst als onderkomens voor garnizoenen als observatieposten die de beweeglijke nomaden in de gaten moesten houden bij hun voortdurende zoektocht naar zwakke plekken. Men begon met de bouw in het westen. Als reactie op Mongoolse aanvallen slingerde de muur zich vervolgens in oostelijke richting en creëerde barrières langs de zuidgrens van het Mongoolse gebied. Hij liep door ten noorden van Peking en verder oostwaarts richting Gele Zee. Ondanks de grootse opzet bleek ook deze muur even nutteloos als zijn voorgangers. Een eeuw na de voltooiing ervan viel China in handen van de uit het noordoosten afkomstige Mantjoes en had de muur zijn grensfunctie verloren. De graslanden die men vroeger had beschouwd als barbaars grensland, maakten spoedig daarop integraal deel uit van China.
Hoewel grote delen van de muur zijn ingestort en hele delen geïsoleerd zijn komen te liggen, zijn de drukst bezochte fragmenten zorgvuldig gerestaureerd in de jaren tachtig. Toenmalig premier Deng Xiaoping gaf het startsein voor een grootscheepse restauratiecampagne. Na eeuwenlange verwaarlozing heeft een groot deel van de muur nu een gedaanteverandering ondergaan, waardoor hij voor de Chinezen een symbool van hun land is gebleven. Als ze ernaar verwijzen, gebruiken ze de naam van de oudste voorganger — ‘de muur van 10.000 li’ (een li is een oude lengtemaat van 575 m).Talloze legendes en mythen, die naar believen feit en fictie met elkaar vermengen, zorgen ervoor dat hij als een cultureel baken verankerd blijft in de geesten en harten van de Chinezen — maar ook een indrukwekkende werkelijkheid.
